Demencja to synonim otępienia, jest to zespół schorzeń prowadzących do upośledzenia czynności układu nerwowego. W przebiegu tych schorzeń dochodzi do pogorszenia pamięci, zdolności porozumiewania się, problemów z orientacją, Demencja rozwija się powoli, postępuje wraz z wiekiem, odciska swoje piętno na rodzinie i bliskich chorego, angażując ich do stałej opieki.
Otępienie może dotknąć każdego, również młode osoby, ale najczęściej chorują seniorzy po 60 roku życia. Opieka nad osobą z demencją polega na pomocy w zaspokajaniu codziennych czynności życiowych, poprawie zdolność poznawczych, hamowaniu postępu choroby. W ostatnim stadium choroby, potrzebna jest pomoc w niemal każdym aspekcie życia, ponieważ osoba chora staje się całkowicie niesamodzielna.
Jak wygląda demencja?
Pierwszym objawem są problemy z pamięcią bieżącą. Chory zapomina, co robił, powtarza się w rozmowie, zadaje kilka razy pytanie, na które uzyskał już odpowiedz. Z upływem czasu i postępem choroby nie orientuje się w czasie i przestrzeni. Zmianie ulega również osobowość, pojawia się agresja lub apatia, wycofanie, wstyd, złość lub wręcz przeciwnie wesołość, skrajne emocje, pobudzenie seksualne. U niektórych chorych następuje odwrócenie rytmu dobowego. W późnym etapie rozwoju choroby dochodzi do utraty kontroli nad czynnościami fizjologicznymi, zaburzeń w odżywianiu, unieruchomienie.
Opieka w początkowej fazie demencji
W pierwszej fazie choroby opieka ogranicza się do pomocy w codziennych sytuacjach takich jak zakupy, ubieranie, gotowanie. Pomoc powinna być jak najmniejsza, tak aby chory sam wykonywał, jak najwięcej czynności. Ważna na tym etapie jest komunikacja. Aby komunikacja przebiegała, prawidłowo powinniśmy zadbać o odpowiednie warunki, eliminując bodźce przeszkadzające takie jak: telewizor, radio, hałas. Należy mówić głośno i w prosty sposób, utrzymując kontakt wzrokowy. Zadajemy pytania zamknięte, na takie łatwiej jest odpowiadać. Polecenia powinny być proste i niezłożone. Jeśli chcemy, żeby chory wykonał jakieś czynności, prosimy o ich wykonanie pojedynczo, np. zamiast powiedzieć „ubierz się i idź na spacer”, najpierw prosimy seniora o ubranie, a następnie wyjście z domu na spacer.
Aby początek trwał jak najdłużej.
Niezwykle istotne w opiece nad seniorem z demencją jest dążenie do jak najwolniejszego postępu choroby. Otępienia nie da się wyleczyć, ale można sprawić, aby łagodna faza choroby trwała jak najdłużej. W tym celu umieść w otoczeniu chorego różne przedmioty stymulujące pamięć, zdjęcia, pamiątki, ulubione przedmioty. Rozmawiaj i przekazuj osobie, którą się opiekujesz informacje z otoczenia, o znajomych, rodzinie, wydarzeniach ze świata. Mobilizuj chorego do wykonywania różnych czynności dnia codziennego. Zachęcaj do myślenia, zadawaj pytania, graj w gry. Ważnym aspektem spowalniającym postęp choroby są ćwiczenia rehabilitacyjne. Należy je dostosować do wieku i zainteresowań podopiecznego. Można skorzystać ze specjalnych ośrodków, w których odbywają się zajęcia terapeutyczne. Nie należy zapominać o aktywność fizyczna. Rodzaj aktywności powinien być dostosowany do możliwości chorego. Należy go mobilizować i wspierać w jej realizacji.
Co potem z chorym na demencję.
Początkowo opieka ogranicza się do pomocy w czynnościach dnia codziennego takich jak zakupy, płacenie rachunków, przypominanie o ważnych prawach. Z czasem chory wymaga pomocy w zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych takich jak jedzenie, picie, mycie, zmiana pozycji. W momencie, gdy choroba powoduje duże problemy z orientacją i pamięcią, należy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo seniora. W zaawansowanym stadium choroby należy zadbać o profilaktykę przeciwodleżynową, odpowiednie nawodnienie i odżywienie. Na tym etapie choroby warto rozważyć pomoc pielęgniarki środowiskowej.
| Autor artykułu Współautorem publikacji jest Klinika Seniora - Podmiot Leczniczy specjalizujący się w kompleksowej opiece nad osobami starszymi. |
