Zgodnie z Ustawą z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe jednym z obowiązków szkoły jest stworzenie statutu oraz regulaminu. Czym różnią się oba dokumenty i co powinny zawierać? Jak je zredagować, aby były zgodne z przepisami i uwzględniały prawa dziecka?
Czym jest statut szkoły?
Statut to najważniejszy dokument dla szkoły - żadna placówka nie może bez niego funkcjonować. Podczas jego opracowywania należy wziąć pod uwagę przepisy zawarte w ustawie Prawo oświatowe, jak również inne akty prawne, w tym Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej, akty prawa miejscowego oraz uchwały organów prowadzących szkołę. Pierwszy statut nadaje założyciel szkoły - może to być m.in. osoba fizyczna, jednostka samorządu terytorialnego lub innego rodzaju osoba prawna.
Według ustawy statut szkoły powinien zawierać m.in.:
- dane szkoły, tj. nazwę, rodzaj, adres, imię szkoły (jeśli nadano);
- podstawowe informacje o organie prowadzącym szkołę;
- cele i zadania szkoły oraz w jaki sposób będą realizowane;
- informacje dotyczące organów szkoły;
- organizację pracy szkoły;
- zadania nauczycieli;
- warunki oceniania uczniów;
- prawa i obowiązki uczniów;
- sposób przyznawania nagród/stosowania kar;
- organizację pracy świetlicy szkolnej, biblioteki czy internatu.
Dodatkowo statut szkoły powinien również określać sposób zachowania uczniów podczas lekcji i wobec nauczycieli, formy usprawiedliwień, a także sposób ubierania uczniów czy korzystanie z telefonów komórkowych. Nie są to jednak wszystkie wymagania - dokładny opis tego, co powinien zawierać statut byłby zbyt obszerny. Założyciel szkoły nie musi jednak samodzielnie zgłębiać przepisów ustawy - w opracowaniu dokumentu może pomóc prawnik prawa oświatowego.
Czym regulamin szkoły różni się od statutu?
Statut stoi zdecydowanie wyżej w hierarchii, a ustawa precyzyjnie określa, co powinno się w nim znajdować. Z kolei regulaminów w szkole jest wiele i opracowywane są przez poszczególne organy szkoły. Zgodnie z ustawą własne regulaminy powinny mieć: rada pedagogiczna, rada szkoły, rada rodziców oraz samorząd uczniowski. Przykładowo regulamin samorządu uczniowskiego tworzony jest przez ogół uczniów, ale prawo oświatowe nie narzuca jego treści. Wiadomo jedynie, że regulamin samorządu uczniowskiego musi być zgodny ze statutem i należy go ustalać co roku.
Zgodnie z Kartą Nauczyciela szkoła musi również posiadać regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz regulamin przyznawania dodatków dla nauczycieli. Z kolei na podstawie innych aktów prawnych szkoła zobowiązana jest do utworzenia regulaminu pracy, regulaminu wynagradzania oraz regulaminu przyznawania nagród dla nauczycieli.
Regulamin szkoły może również dotyczyć:
- stypendiów i zasiłków szkolnych;
- wsparcia materialnego dla uczniów;
- pomocy psychologicznej;
- oceny pracy nauczycieli;
- przyjmowania uczniów;
- wycieczek szkolnych;
- korzystania z sali gimnastycznej i boiska;
- korzystania z laboratorium i sali informatycznej;
- nauki zdalnej.
Powyższa lista nie jest kompletna, a każda szkoła może tworzyć własne regulaminy w zależności od potrzeb. Dobrym przykładem jest tutaj regulamin nauki zdalnej, który szkoły musiały wdrożyć w związku z pandemią COVID-19.
W czym może pomóc prawnik prawa oświatowego?
Kancelaria specjalizująca się w prawie oświatowym może współpracować z właścicielem szkoły od samego początku. Zanim powstanie pierwszy statut, trzeba dopełnić szeregu formalności, których wymaga założenie szkoły. Chodzi między innymi od wybranie formy działalności, skompletowanie dokumentacji, uzyskanie wpisu do ewidencji oraz zawarcie umów z pracownikami.
Prawnik prawa oświatowego pomaga w opracowaniu pierwszego statutu szkolnego, zajmuje się też modyfikacją już istniejącego dokumentu, np. ze względu na zmiany w szkole lub w prawie. Kancelaria pomaga w opracowaniu wewnętrznych regulaminów, procedur bezpieczeństwa i reagowania. Kancelaria prawa oświatowego może współpracować ze szkołą również w zakresie finansowania, tj. w takich zagadnieniach jak subwencje oświatowe oraz dotacje oświatowe. Do wyspecjalizowanego prawnika warto udać się także w sprawach najwyższej wagi, takich jak naruszenie praw ucznia czy reprezentowanie pracownika szkoły w sądzie.
