Rany odleżynowe stanowią poważny problem zdrowotny, który dotyka głównie osoby chore – z ograniczoną mobilnością, leżące lub siedzące. Powstają w wyniku długotrwałego ucisku danego miejsca, jego niedokrwienia i ciągłego ocierania skóry o materiał. Nieleczone zmiany mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak utrata czucia, obumieranie tkanek oraz martwica.
Co robić, aby nie dopuścić do wystąpienia odleżyn?
Regularne zmienianie pozycji chorego
Podstawą w profilaktyce przeciwodleżynowej jest odciążanie punków ryzyka. Pozycję chorego powinno się zmieniać regularnie, co około 2-4 godziny – unosząc go lub stosując przyrządy pozwalające na sprawne wykonanie tej czynności. Dzięki temu możliwe jest minimalizowanie tarcia skóry o łóżko. Wówczas należy układać pacjenta w pozycjach, w których miejsca najbardziej obarczone ryzykiem, na przykład pośladki, pięty, kręgosłup czy łokcie, nie będą ciągle uciskane.
Redukcja nacisku na wrażliwe miejsca dzięki materacom przeciwodleżynowym
W kontekście odciążania punktów ryzyka ważne jest stosowanie specjalistycznych artykułów, takich jak poduszka przeciwodleżynowa i materac zmiennociśnieniowy. Pierwszy produkt powinien mieć tzw. jeżowaną powierzchnię umożliwiającą równomierne rozkładanie nacisku ciała. Warto zaopatrzyć się w nią w sklepie ortopedycznym, gdzie znaleźć można wariant z miękkiej pianki zapewniającej swobodny przepływ powietrza. Praktyczne są też krążki czy pierścienie. Za sprawą ergonomicznego kształtu pozwalają na ułożenie chorego we właściwej postawie oraz podparcie jego ciała.
Materac przeciwodleżynowy, pneumatyczny to kolejny, funkcjonalny sprzęt do redukowania nacisku na wrażliwe miejsca. Model o konstrukcji komorowej wyposażony został w pompę, która co kilka minut zmienia ciśnienie w rurach – prowadząc do regularnego przemieszczenia punktów podparcia. Dzięki temu poszczególne partie ciała nie stykają się z podłożem w sposób ciągły, a krew może swobodnie krążyć, co zapobiega tworzeniu się odleżyn.
Pielęgnacja skóry
Aby nie dopuścić do pojawienia się odleżyn, należy zadbać o systematyczną higienę oraz nawilżanie skóry. Podczas mycia warto stosować delikatne gąbki i specjalistyczne preparaty pielęgnacyjne, które nie wysuszają naskórka, a wręcz działają na niego ochronnie. Po kąpieli kluczowe jest dokładne osuszanie ciała. Nadmierna wilgoć sprzyja powstawaniu odleżyn, dlatego trzeba dbać o szybkie usuwanie potu, moczu czy kału.
Właściwa dieta chorego a odleżyny
Do głównych zasad profilaktyki przeciwodleżynowej zalicza się również prawidłowe odżywianie, w tym nawadnianie pacjenta. Osoba chora powinna mieć zrównoważoną, lekkostrawną dietę oraz dostarczać organizmowi niezbędną ilość płynów. Dzięki temu skóra, układ krwionośny i trawienny funkcjonuje tak, jak należy. Posiłki powinny być pełnowartościowe, bogate w białko, a także witaminy – na przykład A, E, C, które odpowiadają za zachowanie zdrowej, elastycznej skóry. Niedobory mikro- lub makroelementów zwiększają bowiem ryzyko powstania odleżyn.
Trzeba zaznaczyć, że zaopatrzenie się w materac, poduszki rehabilitacyjne i ortopedyczne, stosowanie zaleceń dotyczących higieny, jak również odżywiania jest łatwiejsze niż ewentualne leczenie powstałych ran, które mogą utrzymywać się nawet przez 2-3 miesiące.
