Spektroskopia to jedno z najważniejszych narzędzi we współczesnej analizie chemicznej. Coraz większe znaczenie w tym obszarze zyskują spektrometry FT-NIR, łącząc szybkość działania z dużą dokładnością i szerokim zakresem zastosowań.
Czym są spektrometry i jakie są ich typy?
Spektrometry to urządzenia, które pozwalają analizować skład chemiczny substancji na podstawie ich interakcji ze światłem. Mogą mierzyć, jak dana próbka pochłania, odbija lub rozprasza promieniowanie. Dzięki temu można uzyskać informacje o strukturze cząsteczek, zawartości składników czy czystości próbki. Spektrometria jest dziś szeroko wykorzystywana w badaniach naukowych, przemyśle farmaceutycznym, chemicznym, spożywczym, a nawet w kryminalistyce.
Wyróżnia się kilka kluczowych typów spektrometrów. FT-IR (Fourier Transform Infrared) wykorzystuje zakres podczerwieni i pozwala analizować wiązania chemiczne w cząsteczkach. Spektrometry FT-NIR działają w zakresie bliskiej podczerwieni, umożliwiając szybkie analizy materiałów organicznych – często bez potrzeby przygotowania próbki. Z kolei spektroskopia Ramana wykorzystuje rozpraszanie światła i świetnie sprawdza się w identyfikacji czystych substancji oraz złożonych mieszanin. Rozwój tych metod sięga XIX wieku, ale dopiero nowoczesne technologie cyfrowe pozwoliły w pełni wykorzystać ich potencjał w przemyśle.
Spektroskopia w przemyśle farmaceutycznym
Spektrometria odgrywa dużą rolę w kontroli jakości leków. Wykorzystywana jest już na etapie identyfikacji i walidacji surowców, zanim trafią one do produkcji. Dzięki niej można błyskawicznie potwierdzić tożsamość składników, często bez otwierania opakowania – co zwiększa bezpieczeństwo i skraca czas weryfikacji.
Równie ważne są zastosowania w ramach systemów PAT (Process Analytical Technology). Spektrometry mogą być zintegrowane bezpośrednio z linią produkcyjną, monitorując na bieżąco procesy takie jak mieszanie substancji czy formowanie tabletek. Analiza w czasie rzeczywistym pozwala wcześnie wykrywać nieprawidłowości i wprowadzać korekty bez przerywania pracy. Po zakończeniu produkcji spektroskopia wspomaga również analizę produktów końcowych, zapewniając zgodność z normami jakości i bezpieczeństwa.
Spektrometry FT-NIR jako element nowoczesnej strategii produkcyjnej
Technologie spektrometryczne znajdują zastosowanie również w produkcji wtórnej, np. w monitorowaniu procesu powlekania tabletek czy mieszania substancji pomocniczych. Pozwala to utrzymać wysoką powtarzalność procesów i szybko wykrywać odchylenia od normy. Dane analityczne zebrane na tym etapie mogą być też wykorzystane do dokumentowania zgodności z wymaganiami regulatorów.
Podczas pakowania leków możliwe jest zastosowanie spektrometrów do kontroli zawartości blistrów lub fiol bez ich otwierania. To pozwala szybko sprawdzić poprawność pakowania, bez ryzyka uszkodzenia produktu. Wszystkie te zastosowania wspierają podejście Quality by Design (QbD), w którym jakość produktu projektuje się i weryfikuje na każdym etapie produkcji, a nie tylko na końcu.
Spektroskopia – zwłaszcza w formie spektrometrów FT-NIR – stała się ważnym narzędziem w nowoczesnym przemyśle farmaceutycznym. Od weryfikacji surowców, przez monitorowanie procesów, po kontrolę pakowania – te technologie wspierają precyzyjną i zgodną z przepisami produkcję leków. Dzięki ich zastosowaniu możliwe jest osiągnięcie wysokiej jakości produktów w sposób szybki, bezpieczny i zgodny z wymaganiami rynku.
