Jaka jest różnica między łożyskami tocznymi a ślizgowymi? W jakich miejscach znajdą zastosowanie modele toczne, a kiedy użyjemy komponentów ślizgowych? Wiedza na temat różnic między wspomnianymi mechanizmami jest ważna. Dzięki temu będziesz w stanie skutecznie dobrać optymalne rozwiązanie dla swojej aplikacji.
- Co to jest łożysko toczne?
- Łożyska ślizgowe a toczne
- Zastosowanie łożysk tocznych i ślizgowych
Z łożysk wyróżnia się modele toczne oraz ślizgowe. Niewątpliwie najpopularniejszym rozwiązaniem jest łożysko toczne, niemniej jednak są pewne aplikacje, w których komponenty ślizgowe sprawdzają się znacznie lepiej. Zanim jednak odpowiemy, kiedy montujemy łożyska ślizgowe, a kiedy toczne, zwróćmy uwagę na charakterystykę obu rodzajów i różnice, jakie między nimi występują.
Co to jest łożysko toczne?
Jak sama nazwa wskazuje łożysko toczne jest komponentem wyposażonym w elementy toczne. Te ostatnie mogą przybierać różne kształty – kulki, igiełki, stożki, wałeczki lub baryłki. Biorąc pod uwagę kształt elementów tocznych, wyróżnia się łożyska kulkowe, igiełkowe, stożkowe, walcowe i baryłkowe. Komponenty między sobą różnią się pewnymi właściwościami oraz zastosowaniem. Jako łożyska toczne znajdują zastosowanie właściwie w każdej branży przemysłowej bez wyjątku. Jedynym ograniczeniem, które zmusza nas do wybrania optymalnego rozwiązania, są warunki pracy i otoczenia.
Łożyska toczne składają się także z pierścienia wewnętrznego i zewnętrznego oraz bieżni, po której poruszają się elementy toczne. Niektóre komponenty posiadają również koszyk i uszczelnienie, które skutecznie chroni wnętrze mechanizmu przed zanieczyszczeniami.
Standardowe łożysko toczne montuje się tak, by wewnętrzny pierścień był poprawnie osadzony na wale, zewnętrzny zaś w oprawie.
Łożyska ślizgowe a toczne
To, co różni łożyska ślizgowe od tocznych, to przede wszystkim konstrukcja. W tych pierwszych brakuje elementów tocznych – czyli pośredniczących, ruchomych elementów, a czop wału montuje się w tak zwanej cylindrycznej panewce. Rozwiązanie tego rodzaju działa na zasadzie poślizgu (tarcie ślizgowe), do którego dochodzi między czopem wału, a panewką.
W porównaniu to modeli tocznych łożysk ślizgowych jest nieco mniej. Biorąc pod uwagę smarowanie, w tej grupie wyróżnia się komponenty suche, powietrzne i olejowe. Te ostatnie dostępne są w wersji hydrodynamicznej i hydrostatycznej.
Łożyska ślizgowe suche to rozwiązania produkowane z tworzyw sztucznych lub standardowych łożyskowych stopów. Podczas ich pracy smaruje się je okresowo lub w ogóle. Stanowią doskonałe rozwiązanie do miejsc, w których mechanizmy nie są specjalnie mocno obciążane. Łożyska powietrzne sprawdzą się w aplikacjach, w których muszą pracować przy wyższych prędkościach obrotowych, ale mniejszych obciążeniach. Olejowe zaś to komponenty, w których korpus zawsze wypełniony jest odpowiednio dobranym środkiem smarnym.
Poza konstrukcją łożysko toczne i ślizgowe różnią się pewnymi parametrami. Modele ślizgowe znacznie lepiej radzą sobie z ogromnymi obciążeniami przy niskich ruchach obrotowych. Ponadto odznaczają się wyższą odpornością na wysokie temperatury – szczególnie komponenty wyprodukowane z tworzyw sztucznych. Łożyska ślizgowe doskonale sprawdzą się także tam, gdzie wymaga się skutecznego wygłuszania drgań wału oraz cichobieżność.
Zastosowanie łożysk tocznych i ślizgowych
Niewątpliwie z grupy komponentów tocznych, to łożyska kulkowe są najpopularniejszym rozwiązaniem. Znajdą one zastosowanie w wielu aplikacjach, szczególnie że uważa się je za najbardziej uniwersalny komponent. Są jednak sytuacje, w których łożyska kulkowe się nie sprawdzają. W dalszym ciągu jednak możemy wykorzystać komponent wyposażony w kulki, z tym że skonstruowany nieco inaczej. Dlaczego? Otóż sama kategoria łożysk kulkowych obejmuje mechanizmy w kilku wersjach, różniących się między sobą nieco konstrukcją czy parametrami. I tym samym poza modelami zwykłymi jednorzędowymi czy dwurzędowymi, na rynku znajdziesz jeszcze łożyska kulkowe skośne, samonastawne, wahliwe i wzdłużne.
Łożyska baryłkowe są doskonałym rozwiązaniem do mocno obciążonych aplikacji. W wersji wzdłużnej doskonale sprawdzą się w branży maszynowej, wydobywczej czy hutniczej oraz wszędzie tam, gdzie będą musiały zmierzyć się dodatkowo z wysokimi prędkościami. Modele walcowe poleca się przede wszystkim wrzecionom obrabiarek oraz przekładniom. Igiełkowe zaś dedykuje się aplikacjom wymagającym wysokiej precyzji. Jako złożenia igiełkowe świetnie sprawdzą się w urządzeniach AGD, przemyśle lekkim oraz w motoryzacyjnym.
Standardowe łożyska ślizgowe najczęściej wykorzystuje się w maszynach budowlanych i w samochodach. Równie skuteczne okazują się jako część ręcznych zegarków. Zastosowanie znajdą także w branży lotniczej.
Pamiętaj, że wybór optymalnego rozwiązania zależy tak naprawdę od wymagań maszyny, warunków pracy oraz otoczenia. Większość producentów podaje informacje, jaki rodzaj łożyska powinniśmy zastosować w wybranym urządzeniu. I warto tych informacji się trzymać.
