Kim jest tłumacz przysięgły i czym różni się od zwykłego tłumacza?
Wszystko, co musisz wiedzieć, zanim zlecisz tłumaczenie dokumentów
Wyobraź sobie, że potrzebujesz przetłumaczyć akt urodzenia, dyplom ukończenia studiów lub umowę kupna-sprzedaży nieruchomości za granicą. Szukasz tłumacza, ale napotykasz na dwa terminy: tłumacz przysięgły i tłumacz zwykły. Którego wybrać? Czy naprawdę jest różnica, skoro obaj znają język? Otóż jest – i to znacząca.
W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, kim jest tłumacz przysięgły Gdynia, jakie ma obowiązki, jakie posiada uprawnienia, a także czym różni się od tzw. tłumacza zwykłego. Zaskoczy Cię, jak bardzo rola tłumacza przysięgłego przypomina funkcję... notariusza językowego.
Tłumacz przysięgły – kto to taki?
Tłumacz przysięgły to osoba zaufania publicznego, której uprawnienia i obowiązki są ściśle określone przepisami prawa. W Polsce status tłumacza przysięgłego reguluje Ustawa z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego.
Tłumacz przysięgły nie tylko tłumaczy tekst – on poświadcza jego zgodność z oryginałem. Każdy dokument przetłumaczony przez tłumacza przysięgłego opatrzony jest jego podpisem, pieczęcią oraz numerem repertorium. Takie tłumaczenie ma moc prawną, co oznacza, że może być przedstawiane w sądach, urzędach, na uczelniach czy przy procedurach emigracyjnych.
Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Droga do zostania tłumaczem przysięgłym nie jest łatwa. Kandydat musi spełnić szereg wymagań:
- Posiadać obywatelstwo polskie lub innego kraju UE,
- Znać język polski w stopniu biegłym,
- Mieć pełną zdolność do czynności prawnych,
- Być niekaranym za przestępstwa umyślne, skarbowe i inne związane z wykonywaniem zawodu,
- Ukończyć studia wyższe (dowolnego kierunku),
- Zdać egzamin państwowy z tłumaczenia ustnego i pisemnego z języka obcego na polski i odwrotnie.
Dopiero po spełnieniu tych wymagań Minister Sprawiedliwości wpisuje kandydata na listę tłumaczy przysięgłych. Od tej pory jego praca objęta jest nie tylko zaufaniem publicznym, ale także surową odpowiedzialnością zawodową.
Czym zajmuje się tłumacz przysięgły?
Zakres obowiązków tłumacza przysięgłego jest szeroki, ale obejmuje głównie:
- Tłumaczenia poświadczone dokumentów urzędowych (akty stanu cywilnego, dyplomy, akty notarialne, świadectwa),
- Tłumaczenia ustne podczas rozpraw sądowych, przesłuchań, ślubów czy posiedzeń notarialnych,
- Poświadczanie kopii dokumentów w języku obcym lub polskim.
Co istotne – każdy tłumacz przysięgły ma obowiązek prowadzić repertorium – specjalny rejestr, w którym zapisuje każde wykonane tłumaczenie wraz z jego numerem, datą, rodzajem dokumentu oraz danymi zleceniodawcy.
Tłumacz zwykły – czym się zajmuje?
Tłumacz zwykły to osoba, która zawodowo zajmuje się tłumaczeniami, ale nie posiada państwowych uprawnień do poświadczania ich prawdziwości. Może tłumaczyć książki, artykuły, strony internetowe, materiały marketingowe, a nawet dokumenty – ale nie będą one miały mocy urzędowej, chyba że zostaną poświadczone przez tłumacza przysięgłego.
Tłumacze zwykli mogą mieć równie wysokie kompetencje językowe, co tłumacze przysięgli – często są filologami, native speakerami lub absolwentami szkół tłumaczeniowych – jednak ich tłumaczenia są przeznaczone do celów informacyjnych, a nie prawnych.
Najważniejsze różnice – tłumacz przysięgły vs. zwykły
| Cecha | Tłumacz przysięgły | Tłumacz zwykły |
|---|---|---|
| Uprawnienia | Poświadcza tłumaczenia z mocą prawną | Nie może poświadczać tłumaczeń |
| Egzamin państwowy | Wymagany | Niewymagany |
| Rejestr działalności | Obowiązkowy repertorium | Brak obowiązku |
| Odpowiedzialność prawna | Wysoka – może odpowiadać przed komisją dyscyplinarną | Brak formalnej odpowiedzialności zawodowej |
| Zastosowanie tłumaczenia | Sąd, urząd, uczelnia, notariusz | Codzienne tłumaczenia, np. stron internetowych |
Kiedy potrzebujesz tłumacza przysięgłego?
Tłumacza przysięgłego potrzebujesz wtedy, gdy dokument:
- Ma trafić do sądu, urzędu, uczelni,
- Jest wymagany do procedur emigracyjnych, legalizacji pobytu lub uzyskania obywatelstwa,
- Dotyczy aktów notarialnych, pełnomocnictw, spadków,
- Jest związany z dokumentacją medyczną, ubezpieczeniową lub prawem pracy za granicą.
Jeśli jednak potrzebujesz przetłumaczyć CV, broszurę marketingową, treść strony internetowej – spokojnie wystarczy tłumacz zwykły.
A co z kosztami?
Tłumaczenia przysięgłe są zazwyczaj droższe niż zwykłe, ponieważ:
- Każda strona rozliczana jest wg normy 1125 znaków (ze spacjami),
- Cena jest regulowana rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości (choć prywatnie mogą być wyższe),
- Tłumaczenie zawiera odpowiedzialność prawną tłumacza.
Przykład: tłumaczenie jednej strony aktu notarialnego z języka niemieckiego na polski może kosztować od 50 do 100 zł, w zależności od treści i terminów.
Komu powierzyć swoje dokumenty?
Zlecając tłumaczenie, warto zadać sobie jedno kluczowe pytanie: Czy to tłumaczenie będzie przedstawiane w instytucji publicznej?
Jeśli tak – bezwzględnie potrzebujesz tłumacza przysięgłego. Tylko wtedy dokument zyska moc prawną i zostanie uznany przez sąd, urząd czy konsulat.
Jeśli jednak chodzi o tłumaczenie użytkowe, informacyjne – możesz spokojnie skorzystać z usług doświadczonego tłumacza zwykłego, oszczędzając czas i pieniądze.
Zawód tłumacza przysięgłego to połączenie precyzji lingwistycznej, zaufania społecznego i odpowiedzialności prawnej. To nie tylko tłumaczenie słów – to tłumaczenie prawa, emocji, znaczeń. W świecie, gdzie dokumenty mają coraz większe znaczenie w życiu codziennym, rola tłumacza przysięgłego pozostaje nieoceniona.
Następnym razem, gdy usłyszysz: „Potrzebuję tłumaczenia dokumentu”, już będziesz wiedzieć, do kogo się zgłosić.
