Podczas realizacji inwestycji drogowych wydawane są decyzje ZRID z rygorem natychmiastowej wykonalności. Zachęcamy do zapoznania się z naszym materiałem, aby poznać zasady, na jakich odbywa się w takich sytuacjach pozbawianie praw do nieruchomości.
Czym jest zezwolenie na realizację inwestycji drogowej (ZRID)?
Inwestycje drogowe przeprowadzane są na podstawie zapisów Ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Zgodnie z ustawą, wydawanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej (decyzja ZRID) to kompetencja:
- wojewody, jeśli chodzi o drogi krajowe lub wojewódzkie,
- starosty, gdy budowane są drogi powiatowe lub gminne.
Decyzje tego typu wydaje się na wniosek zarządcy drogi.
Decyzja ZRID jest podstawą do wprowadzenia zmian w księgach wieczystych i ewidencji gruntów, zatwierdza bowiem podział nieruchomości. Kiedy decyzja staje się ostateczna, nieruchomość przechodzi na własność Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządowych (w zależności od typu drogi).
Kluczową informacją dla osób tracących nieruchomość jest fakt, że decyzji ZRID nadawany jest prawie zawsze rygor natychmiastowej wykonalności. Oznacza to m.in.:
- konieczność niezwłocznego opuszczenia nieruchomości,
- natychmiastowe przejęcie terenu przez zarządcę drogi,
- możliwość natychmiastowego rozpoczęcia budowy,
Wywłaszczenie pod drogę na mocy ZRID wiąże się z utratą praw do nieruchomości od razu po wydaniu decyzji, ale organ ma na ustalenie odszkodowania ustawowo 60 dni. W praktyce termin ten jest nagminnie przekraczany. Wypłata środków powinna natomiast nastąpić w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna.
Kogo może dotyczyć decyzja ZRID?
Wywłaszczenie może nastąpić wyłącznie na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządowej. W przypadku wydania ZRID, odpowiedni organ informuje zainteresowanych pisemnie, opierając się na adresach z ewidencji gruntów, którą prowadzi starostwo. Informacja ta może być też przekazana publicznie (na stronie BIP, poprzez publiczne obwieszczenie).
Jak odwołać się od ZRID?
Strona, która otrzymała decyzję ZRID ma 14 dni na odwołanie. Pismo składa się do wyższego organu za pośrednictwem tego, który wydał decyzję. Trzeba przy tym pamiętać, że zostanie ono rozpatrzone pozytywnie, jedynie wtedy, gdy podczas wydawania decyzji ZRID naruszono prawo.
Kiedy warto poszukać pomocy prawnika?
Osoby wywłaszczane często nie mają wiedzy, aby ocenić zgodność decyzji ZRID z przepisami. Konsultacja z prawnikiem jest więc wskazana. Specjalista pomoże również w ewentualnym postępowaniu odwoławczym. Jeśli pismo z odwołaniem zostanie odrzucone, kolejnym krokiem jest złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a następnie – w ostateczności – do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W drugim przypadku pomoc prawnika jest niezbędna.
Jednocześnie trzeba wiedzieć, że decyzje ZRID uchylane są wyjątkowo. Proces przygotowania inwestycji drogowych jest bowiem wieloetapowy, wymaga szeregu ekspertyz i uzgodnień. Dużo częściej uchylane są decyzje ustalające wysokość odszkodowania (wyceny mogą wskazywać zaniżoną wartość nieruchomości), dlatego zawsze warto dążyć do otrzymania kwoty adekwatnej do poniesionych strat.
