Uwaga, Ewakuacja! Jak postępować i przygotować przestrzeń na konieczność awaryjnego opuszczenia?

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej nakłada na właścicieli budynków obowiązek zapewnienia wszystkich osobom, które na terenie danego obiektu przebywają, bezpieczeństwa i możliwości ewakuacji. Budynek lub teren powinny być odpowiednio przygotowane do prowadzenia akcji ratowniczej.

Zasady ewakuacji w świetle przepisów

Zgodnie z obowiązującymi przepisami z każdego miejsca w budynku (lub innym obiekcie), przeznaczonego do przebywania ludzi, należy zapewnić odpowiednie warunki ewakuacji – w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej. Kluczowe jest, aby strefę zagrożenia (np. objętą pożarem) można było opuścić szybko i bezpiecznie.

Odpowiednie warunki ewakuacji to takie, które dostosowane są:

• do liczby i stanu sprawności osób, które znajdują się w budynku;
• do funkcji, konstrukcji i wymiarów budynku.

Możliwość bezpiecznej ewakuacji podczas pożaru można zapewnić, stosując odpowiednie techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego.

Chodzi przede wszystkim o:

• zapewnienie dostatecznej liczby, wysokości i szerokości wyjść ewakuacyjnych;
• zachowanie dopuszczalnej długości, wysokości i szerokości przejść oraz dojść ewakuacyjnych;
• zapewnienie bezpiecznej pożarowo obudowy i wydzieleń dróg ewakuacyjnych oraz pomieszczeń;
• zabezpieczenie przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych, np. poprzez stosowanie urządzeń oraz innych rozwiązań techniczno-budowlanych, które zapobiegają zadymieniu lub usuwają jego skutki;
• zapewnienie oświetlenia awaryjnego (ewakuacyjnego i zapasowego) – zarówno w pomieszczeniach, jak i na drogach ewakuacyjnych;
• zapewnienie możliwości rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych przez dźwiękowy system ostrzegawczy (w budynkach, dla których jest on wymagany).

Kryteria, które muszą spełniać znaki ewakuacyjne

Znaki ewakuacyjne pomagają prawidłowo poruszać się po drodze ewakuacyjnej i bezpiecznie wydostać się z miejsca zagrożenia do strefy bezpiecznej. Tabliczki służące do oznakowania np. dróg i wyjść ewakuacyjnych, a także kluczowych dla akcji ratowniczej miejsc, urządzeń lub sprzętu (np. pierwsza pomoc medyczna, telefon alarmowy, prysznic bezpieczeństwa, okno ewakuacyjne z drabiną ewakuacyjną otwieranie drzwi ewakuacyjnych) muszą posiadać odpowiednie certyfikaty, świadectwa dopuszczenia, a także spełniać wymagania Polskich Norm.

Warto przy tym przypomnieć, że w Polsce obowiązują równolegle dwie normy dotyczące znaków ewakuacyjnych:

• europejska norma PN-EN ISO 7010:2012 (tzw. „nowa norma”);
• norma PN-92-N-01256-02 (tzw. „stara norma).

Przepisy nie nakazują wymiany całego istniejącego oznakowania, zgodnego z normą PN-92-N-01256-02, na nowe. Znaki można wymieniać stopniowo – np. zastępując stare znaki nowymi, jeśli tabliczki są zniszczone lub wyeksploatowane. Należy przy tym uważać, aby całego oznakowanie drogi ewakuacyjnej było spójne i nie budziło wątpliwości.

Przy zakupach należy także zwrócić uwagę na to, aby nie zamawiać “w ciemno”, postawić na jakość i wybrać rzetelny sklep internetowy, na przykład Znakowo.pl: https://www.znakowo.pl/znaki-ewakuacyjne/. 

Jak często powinno się przeprowadzać próbną ewakuację?

Odpowiednie przygotowanie do ewakuacji pozwala, w razie wystąpienia niebezpieczeństwa, przeprowadzić akcję nie tylko sprawnie, ale i bez narażania zdrowia i życia ludzi. Jeśli chodzi o zasady zachowania w czasie ewakuacji, najważniejsze, aby zachować spokój i wykonywać wszystkie polecania kierującego akcją ratowniczą. Warto również odpowiedzieć sobie na pytanie, jak często trzeba przeprowadzać szkolenie ewakuacyjne? Zależy to od tego, jakie jest przeznaczenie budynku i do jakiej kategorii zagrożenia ludzi jest on zakwalifikowany.

• Obiekt przeznaczony dla ponad 50 osób (stałych użytkowników), niezakwalifikowany do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV – właściciel lub zarządca powinien przeprowadzić praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji całego obiektu co najmniej raz na dwa lata.
• Obiekty, w których cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników – w obiektach takich jak np. szkoły, przedszkola, internaty czy domy studenckie praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji należy odbywa się co najmniej raz na rok. Próbna ewakuacja musi być przeprowadzona w terminie nie dłuższym niż trzy miesiące od dnia rozpoczęcia korzystania z obiektu przez nowych użytkowników.
• Obiekty zawierające strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii ZL II, budynki zakwaterowania osadzonych – zakres i obszar budynku objęty praktycznym sprawdzenie organizacji i warunków ewakuacji uzgadnia się z właściwym miejscowo komendantem powiatowym lub miejskim Państwowej Straży Pożarnej.