Czy warto sprzedać dług? Kiedy cesja wierzytelności to dobre rozwiązanie?

Nieuregulowane faktury to jeden z głównych powodów problemów z płynnością finansową w małych i średnich firmach. Kiedy próby kontaktu z dłużnikiem nie przynoszą efektu, a czas zaczyna działać na niekorzyść wierzyciela – pojawia się pytanie: czy sprzedać dług? Czy cesja wierzytelności to rozwiązanie warte rozważenia?

Czym jest cesja wierzytelności?

Cesja wierzytelności to nic innego jak przeniesienie prawa do długu na inną osobę lub firmę. W praktyce oznacza to, że pierwotny wierzyciel (np. firma, która nie otrzymała zapłaty za usługę lub towar) przekazuje prawo do należności innemu podmiotowi – zwykle firmie windykacyjnej lub funduszowi sekurytyzacyjnemu. Od tego momentu nowy właściciel długu decyduje o dalszych działaniach: może prowadzić windykację, wejść na drogę sądową, a w razie potrzeby – wszcząć egzekucję komorniczą.

Dla cedenta, czyli pierwotnego wierzyciela, oznacza to zakończenie sprawy i uzyskanie części należnych środków w relatywnie krótkim czasie.

Kiedy warto rozważyć sprzedaż długu?

Sprzedaż wierzytelności może być dobrym rozwiązaniem w następujących sytuacjach:

1. Dług jest trudny do odzyskania

Gdy dłużnik od dłuższego czasu unika kontaktu, zmienia adresy, ukrywa majątek lub prowadzi działalność z ciągłymi stratami – samodzielne dochodzenie należności bywa nieskuteczne i czasochłonne. W takim przypadku lepiej odzyskać część pieniędzy niż nie odzyskać nic.

2. Potrzebujesz szybkiej poprawy płynności finansowej

Zamiast zamrażać środki w bezskutecznej windykacji, możesz odciążyć swój budżet operacyjny i odzyskać część należności natychmiast – nawet jeśli będzie to np. 30–70% wartości faktury. To może być szczególnie istotne dla firm z sektora MŚP, w których każdy dzień opóźnienia wpływa na cash flow.

3. Nie chcesz ponosić dalszych kosztów dochodzenia długu

Proces sądowy, opłaty za pełnomocnika, czas menedżera lub księgowości poświęcony na przygotowanie dokumentów – wszystko to generuje koszty. Sprzedając dług, ograniczasz je do minimum.

4. Masz wiele wierzytelności i brakuje Ci zasobów

Zarządzanie większą liczbą zaległych należności może być logistycznie trudne, zwłaszcza jeśli nie dysponujesz własnym działem windykacji. Cesja może pomóc uporządkować portfel należności i skoncentrować się na bieżącej działalności.

Kiedy sprzedaż długu nie jest najlepszym rozwiązaniem?

Choć cesja wierzytelności bywa korzystna, są sytuacje, gdy warto wstrzymać się z tą decyzją:

• Jeśli dłużnik podejmuje współpracę i deklaruje spłatę, możesz osiągnąć lepszy efekt poprzez rozłożenie długu na raty lub ustalenie warunków ugody.
• Jeśli zależy Ci na utrzymaniu relacji handlowej, sprzedaż długu osobie trzeciej może definitywnie zamknąć drzwi do dalszej współpracy – choć w praktyce, przy braku płatności, taka relacja i tak często nie rokuje.
• Jeśli dług jest zabezpieczony np. wekslem, hipoteką lub gwarancją bankową, warto najpierw wyczerpać drogę polubowną lub sądową z użyciem tych zabezpieczeń.

Warto również pamiętać, że cesja wierzytelności zwykle oznacza zniżkę – im starszy, bardziej ryzykowny i słabiej udokumentowany dług, tym mniejsza kwota zostanie zaoferowana przez nabywcę.

Cesja a ryzyko reputacyjne

Niektóre firmy obawiają się, że sprzedaż długu może zaszkodzić wizerunkowi przedsiębiorstwa lub wywołać negatywną reakcję u klienta. W praktyce jednak, decyzja o cesji zwykle jest poprzedzona wieloma próbami kontaktu, monitami i propozycjami ugody. Gdy żadna z nich nie działa, utrzymanie „dobrych relacji” z dłużnikiem staje się iluzją – a zabezpieczenie własnych interesów finansowych powinno mieć priorytet.

Sprzedaż wierzytelności nie jest rozwiązaniem uniwersalnym, ale może być bardzo skuteczna w konkretnych przypadkach: gdy czas nagli, środki są potrzebne od razu, a ryzyko dalszych działań jest zbyt wysokie. Warto jednak pamiętać, że cesja to tylko jedno z możliwych narzędzi.

Profesjonalne firmy windykacyjne – takie jak Straetus Polska – pomagają dobrać optymalną formę odzyskiwania należności: od monitoringu płatności, przez windykację polubowną i sądową, aż po ewentualny wykup długu. Zanim zdecydujesz się na sprzedaż wierzytelności, warto przeanalizować dokumentację, ocenić potencjał odzyskania środków inną drogą i skorzystać z doradztwa doświadczonego partnera.

W niektórych przypadkach okaże się, że sprzedaż długu to najrozsądniejsze wyjście. W innych – że warto jeszcze powalczyć o pełną spłatę.