Kim jest sygnalista? Od kiedy ochrona przed zwolnieniem z pracy?

Uchwalenie ustawy o ochronie sygnalistów sprawiło, że wiele osób po raz pierwszy spotkało się z tym określeniem. Kim jest zatem sygnalista? Od kiedy przysługuje mu ochrona przed zwolnieniem z pracy? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Sygnalista - kto to jest?

Chcąc przedstawić główne założenia ustawy o ochronie sygnalistów warto wyjaśnić najpierw to, kim oni w ogóle są. Zgodnie z definicją sygnalistą jest bowiem osoba, która zgłasza nieprawidłowości w związku z zatrudnieniem, działająca – co ważne – w interesie wspólnym i dobrej wierze, a nie dla własnych korzyści. W tym miejscu należy podkreślić także to, że sygnalistą nie musi być wyłącznie pracownik danej organizacji, ponieważ może nić być także klient, kontrahent, dostawca, czy podwykonawca. Poza tym sygnaliści to osoby, które mogą zgłaszać nieprawidłowości zarówno w przedsiębiorstwach prywatnych, jak i jednostkach budżetowych.

Ustawa o sygnalistach - od kiedy obowiązuje i jakie obowiązki nakłada?

Przyjęta wiosną tego roku ustawa o ochronie sygnalistów wchodzi w życie 25 września 2024, co powoduje, że od tego dnia na podlegające jej podmioty nałożone zostają nowe obowiązki. Jakie? Otóż, chodzi w tym przypadku o:

• stworzenie kanałów zgłaszania nieprawidłowości;
• zapewnienie poufności sygnalistom;
• zakaz działań odwetowych wobec sygnalistów, czyli np. zwolnienia z pracy, mobbingu, czy innych form represji;
• przeszkolenie pracowników;
• stworzenie procedur rozpatrywana zgłoszeń;
• rejestrowanie i dokumentowanie zgłoszeń;
• informowanie sygnalistów o działania podjętych w związku ze zgłoszeniem.

Ochrona przed zwolnieniem sygnalisty

Wejście w życie ustawy o ochronie sygnalistów to rozwiązanie, które ma na celu zapewnienie im należytego bezpieczeństwa, a co za tym idzie zachęcenie do zgłaszania nieprawidłowości w organizacjach. W praktyce chodzi o zaniechanie wobec nich działań odwetowych, wśród których wymienić należy między innymi odmowę nawiązania stosunku pracy, wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy, nie zawarcie umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, niezawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony lub nie zawarcie umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony. Oczywiście na tym nie kończą się negatywne konsekwencje, przed którymi należy chronić sygnalistów, ponieważ tego typu działań może być znacznie więcej.

Zgłoszenia sygnalistów - w jaki sposób nimi zarządzać?

Ustawa o ochronie sygnalistów nakłada na organizacje obowiązek stworzenia procedur przyjmowania, rozpatrywania i dokumentowania zgłoszeń. Jak w takim razie nimi zarządzać? Otóż, można w tym celu wykorzystać narzędzia zewnętrzne takie, jak aplikacja dostępna na GoWhistle.com. Intuicyjna obsługa oraz rozbudowana funkcjonalność sprawia, że zarządzanie zgłoszeniami będzie nie tylko wygodne, ale również dostosowane do obowiązujących przepisów.

Podsumowując należy stwierdzić, że ochrona przed zwolnieniem z pracy to zachęta dla sygnalistów do zgłaszania różnego rodzaju nieprawidłowości. Jej uchwalenie jest zatem pozytywem z punktu widzenia praw pracownika.