Ogłoszenie samo w sobie nie ma charakteru oferty zgodnie z przepisami prawa cywilnego. Oferta z perspektywy prawniczej może być zrealizowana na różne sposoby, wynikając z negocjacji, przetargu, aukcji lub nawet w formie dorozumianej. Często jednak mamy do czynienia z procedurą ofertową.
Co to jest oferta?
Zgodnie z artykułem 66 § 1 Kodeksu cywilnego, oświadczenie woli drugiej strony, dotyczące zawarcia umowy, jest uznawane za ofertę, jeśli określa istotne warunki tej umowy. Aby uznać dane oświadczenie za ofertę, konieczne jest ustalenie woli oferenta (osoby składającej ofertę). Często nazwa ogłoszenia (np. "OFERTA SPRZEDAŻY") wskazuje na chęć zawarcia umowy, chociaż sama nazwa nie jest decydująca. Co więcej, treść oferty powinna być sformułowana tak, aby adresat oferty mógł ją zaakceptować bez konieczności uzupełniania. Warto zaznaczyć, że akceptacja oferty z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia traktowana jest jako nowa oferta, jednak między przedsiębiorcami odpowiedź z takimi zastrzeżeniami nie zmienia istoty oferty, a umowa wiąże strony zgodnie z treścią oferty, uwzględniając zastrzeżenia w odpowiedzi. Jeśli przedsiębiorca otrzyma ofertę od partnera handlowego, z którym utrzymuje stałe stosunki gospodarcze, brak natychmiastowej odpowiedzi jest traktowany jako akceptacja oferty.
Oferta a zaproszenie do negocjacji
Oferta może być skierowana do konkretnej osoby lub innego podmiotu, ale również może być adresowana do nieokreślonego grona odbiorców, na przykład w przypadku sklepów internetowych. Jednakże Kodeks cywilny jednoznacznie określa, że ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje skierowane do ogółu lub konkretnych osób traktowane są jako zaproszenie do negocjacji, a nie jako oferta. Dlatego często można zobaczyć alerty na stronach internetowych, które informują, że ogłoszenie nie stanowi oferty zgodnie z przepisami prawa cywilnego. Takie zabezpieczenie pozwala przedsiębiorcom uniknąć konsekwencji związanych z odłączeniem treści oferty od rzeczywistego przedmiotu świadczenia, szczególnie gdy oferowany produkt został już sprzedany, a kupujący złożył zamówienie, uznając je za zawarcie umowy sprzedaży poprzez akceptację oferty. W przypadku umowy sprzedaży istnieje jednak ważne wyjątki od tej zasady, a mianowicie wystawienie rzeczy na widok publiczny z oznaczeniem ceny w miejscu sprzedaży uważane jest zazwyczaj za ofertę sprzedaży.
Nieodwołalność oferty
Zazwyczaj złożona oferta ma charakter nieodwołalny, co oznacza, że oferent nie może cofnąć oferty w okresie jej związania. Związanie oferty to czas, w którym adresat oferty podejmuje decyzję. Przyjęcie oferty w tym czasie prowadzi do zawarcia umowy.
W pewnych przypadkach odwołanie oferty jest jednak możliwe, szczególnie w stosunkach między przedsiębiorcami. Przedsiębiorca składający ofertę innemu przedsiębiorcy może ją odwołać przed zawarciem umowy, ale tylko pod warunkiem, że:
Oświadczenie o odwołaniu zostanie przekazane drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty.
W ofercie nie określono terminu przyjęcia lub nie zaznaczono, że oferta jest nieodwołalna.
Skutki przyjęcia oferty
Akceptacja oferty przez adresata prowadzi do zawarcia umowy. Jeśli oferent nie określił terminu oczekiwania na odpowiedź w ofercie, oferta złożona w obecności drugiej strony lub za pośrednictwem środka komunikacji na odległość przestaje obowiązywać, jeśli nie zostanie natychmiast przyjęta. W przypadku innej formy złożenia oferty, obowiązuje okres, w którym osoba składająca ofertę mogłaby otrzymać odpowiedź bez nieuzasadnionego opóźnienia. Oferta elektroniczna wiąże składającego, jeśli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie. Jeśli przedsiębiorca otrzymał ofertę od osoby, z którą utrzymuje stałe stosunki gospodarcze, brak natychmiastowej odpowiedzi jest traktowany jako akceptacja oferty. Jeśli jednak zwyczaj lub treść oferty nie wymaga otrzymania oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu, a składający ofertę żąda natychmiastowego wykonania umowy, umowa zostaje zawarta, gdy druga strona przystąpi do jej wykonania w odpowiednim czasie; w przeciwnym razie oferta przestaje obowiązywać.
Szybkość odpowiedzi na ofertę
Przepisy często nakazują udzielenie odpowiedzi na ofertę niezwłocznie. Jednak Kodeks cywilny nie definiuje dokładnie, co oznacza "niezwłocznie". W przypadku ofert elektronicznych "niezwłocznie" zazwyczaj oznacza "bardzo szybko". Ogólnie rzecz biorąc, chodzi o szybką odpowiedź od adresata oferty. Jeśli jednak oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóźnieniem, ale treść lub okoliczności sugerują, że zostało wysłane w odpowiednim czasie, umowa zostaje zawarta, chyba że osoba składająca ofertę poinformuje natychmiast drugą stronę, że w związku z opóźnieniem uznaje umowę za nieważną.
Mimo że oferty są powszechnie obecne, wciąż stanowią podstawę licznych sporów sądowych, zwłaszcza w kontekście działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy zwłaszcza powinni dbać o sformułowanie informacji na temat swoich produktów i usług tak, aby uniknąć negatywnych konsekwencji wynikających z niekorzystnych umów zawartych w procedurze ofertowej. Jeśli potrzebujesz pomocy w sporze sądowym dotyczącym działalności gospodarczej to zapraszamy do Kancelarii Adwokat Łukowicz.
