Według badań Instytutu Biznesu Rodzinnego tylko w co trzeciej rodzinnej firmie sukcesja kończy się powodzeniem, a jedynie 15% tego typu przedsiębiorstw pozostaje w rodzinnych rękach w trzecim pokoleniu. Efekty te są wynikiem wbrew pozorom licznych problemów związanych z sukcesją firm rodzinnych, o których więcej mówimy w tym artykule, podając również ich rozwiązania.
Czym jest sukcesja?
Sukcesja to jeden z głównych elementów wyróżniających firmy rodzinne. Polega ona na przekazaniu przedsiębiorstwa następcy należącego do rodziny założyciela/li przedsiębiorstwa. Proces ten dotyczy większości polskich firm, które założone zostały po zmianach ustrojowych w naszym kraju, mających miejsce w 1989 roku. I choć mogłoby się wydawać, że przekazanie potomkowie rodzinnej firmy nie jest niczym skomplikowanym, w praktyce rodzi wiele problemów zagrażających dalszym losom przedsiębiorstwa.
Jaki jest najczęstszy problem przy przekazywaniu biznesów rodzinnych?
Przekazanie rodzinnej firmy następnemu pokoleniu rodzi wiele problemów. Najczęściej spotykanym wśród nich jest brak odpowiednio przygotowanego planu sukcesji firmy, która jest złożonym procesem wymagającym czasu oraz odpowiednich metod. Tylko wtedy całe przedsięwzięcie może zakończyć się powodzeniem. Dlatego też nawet jeszcze przed wyznaczeniem sukcesora, firmy te powinny zgłosić się po pomoc do specjalistów, takich jak Nova Praxis, którzy odpowiednio przygotują przedsiębiorstwo do przekazania władzy nowemu właścicielowi. Dodatkowo, firma Nova Praxis jest operatorem projektu „Sukcesja w firmach rodzinnych – wsparcie przejścia między generacjami”. Projekt ten umożliwia dofinansowanie ze środków unijnych 90% kosztów dla firm rodzinnych, które planują lub są w tracie procesu sukcesji.
Jak powinna przebiegać sukcesja firmy rodzinnej?
Poprawnie przeprowadzona sukcesja firm rodzinnych powinna opierać się na tak zwanym modelu 4W. Bazuje on na transferze między obecnym a przyszłym właścicielem firmy takich elementów jak:
- wiedza,
- władza,
- własność,
- wartość firmy.
Oprócz tego powinny jej towarzyszyć także działania, które będą miały na celu przystosowanie przedsiębiorstwa do funkcjonowania pod pieczą sukcesora. Zaliczyć można do nich między innymi audyt firmy, który wykaże, w jakiej jest ona obecnie kondycji oraz jakie elementy wymagają w jej funkcjonowaniu poprawy. Niekiedy konieczne jest także przeprowadzenie optymalizacji procesów biznesowych, dokonanie zmian w zarządzaniu finansami, logistyką czy modelem sprzedaży.
Podsumowując, problemy związane z sukcesją firm rodzinnych wynikają najczęściej z braku odpowiedniego przygotowania do tego procesu, a nie tylko z nieporozumień międzypokoleniowych. O ile jednak w przypadku nieporozumień rodzina musi sama dojść do zgody, o tyle przy przygotowaniu planu sukcesji może ona skorzystać z pomocy specjalistycznych firm doradczych.